Mentionsy

#rozmowa: dr Kamil Kijek o postrzeganiu przez Izraelczyków niemieckiego obozu zagłady

Obchody wyzwolenia Auschwitz-Birkenau, to czas pytań o historię, pamięć i zagładę narodów. To także pytanie o człowieka cierpiącego i tego, który krzywdził.

Niestety rzeczywistość odziera nas z tych szlachetnych założeń, czyniąc je złudzeniami. Od tygodni żyliśmy w Polsce tym, który polityk pojawi się na uroczystościach, kto ma moralne prawo, by oddawać hołd ofiarom ludobójstwa. Ostatecznie w dniu obchodów zapytaliśmy, kiedy Auschwitz-Birkenau w końcu przestanie być „polskim obozem zagłady”.

To perspektywa polska - nasze krajowe rozterki i podziały. Jak bardzo różni się ona od tego, co o obchodach wyzwolenia sądzą Izraelczycy? Historia przeżywania traumy Holocaustu w Izraelu odsłania zaskakujący, wewnętrzny podział w postrzeganiu zagłady. Niespodziewanie Izraelczycy podzielili się wzdłuż linii pochodzeniowej – „My walczący” i „wy baranki na rzeź”. Pamięć o zagładzie nie była zawsze taka sama, a symbolika obozu Auschwitz kształtowała się równolegle z państwowością Izraela.

Dynamika zmian w postrzeganiu, obowiązkowo osadzona w kontekście wydarzeń historycznych. Rzucenie światła na to, co nie jest czarno-białe i przestroga przedinstrumentalizowaniem historii. Odsłonięcie wrocławskiego wątku w dziejach powstawania obozu. To wszystko w rozmowie z dr. Kamilem Kijkiem, badaczem historii Żydów w Europie Środkowo-Wschodniej z Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, na którą zaprasza Dominik Wojciechowski.

Najważniejszym takim momentem przełomowym jest 1961 rok i proces Eichmana w Jerozolimie. To znaczy jednego z głównych architektów zagłady, ostatecznego rozwiązania nazistowskiego, który jest pochwycony przez Mossad. Przestroga przed po prostu mordowaniem jakichś grup ludzi ze względu na ich pochodzenie, poglądy itd. I od tego momentu w Izraelu toczy się bardzo intensywny spór. Obóz w Oświęcimiu funkcjonuje jako Machanerikus albo Machaneha Schmadauschwitz, czyli obóz koncentracyjny albo...