Mentionsy

Górny Śląsk w drodze do nowoczesności. Między rewolucją przemysłową a emancypacją narodową. Prof. Ryszard Kaczmarek

Historyczne granice Górnego Śląska zmieniały się w czasie i przestrzeni. W ciągu wieków region wchodził w skład różnych tworów państwowych – Polski, Czech, Austrii, a także Niemiec. Zdaniem rozmówcy trzy elementy określają historycznie ten region: etniczność językowa, katolicyzm, a także modernizacja tego regionu poprzez przemysł – jako pomysł na jego rozwój, który pojawił się w czasach pruskich. Wzmocnienie poczucia tożsamości narodowej wśród mieszkańców Górnego Śląska zapoczątkowała Wiosna Ludów w 1848 r. Dla kształtowania się odrębnej świadomości na przestrzeni kilkudziesięciu lat ważną rolę odegrali działacze społeczni w osobach ks. Józefa Szafranka, Karola Miarki (wydawca największej polskiej gazety na Górnym Śląsku do I wojny światowej), a także Adama Napieralskiego. Nowoczesny polski nacjonalizm pojawił się na Górnym Śląsku na początku XX w. Reprezentował go Wojciech Korfanty, który kładł nacisk na interesy Polaków jako narodu politycznego w parlamencie rzeszy niemieckiej. Okres I wojny przyczynił się do pauperyzacja Górnoślązaków – szczególnie warstwy robotników. Oprócz znacznych strat ludzkich, kryzys gospodarczy sprawił, że perspektywa przynależności do odradzającego się państwa polskiego stała się nagle atrakcyjna dla mieszkańców tego regionu.Na mocy traktatu wersalskiego przynależność Górnego Śląska – albo do państwa niemieckiego, albo polskiego – miał rozstrzygnąć plebiscyt. Za Polską opowiedziało się 40 proc. głosujących, podczas gdy za Niemcami 60 proc. Plebiscyt został poprzedzony wybuchem dwóch powstań śląskich. Podczas gdy do pierwszego w sierpniu 1919 r. doszło spontanicznie i nawet Wojciech Korfanty był jemu przeciwny, drugie w sierpniu 1920 r. zostało dobrze przygotowane i osiągnęło zamierzone cele. Polacy w warunkach konspiracyjnych zaczęli budować własną siłę zbrojną – Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska. Trzecie powstanie, które wybuchło po już po plebiscycie w maju 1921 r. również zakończyło się sukcesem.Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z prof. Ryszardem Kaczmarkiem, wicedyrektorem Biblioteki Śląskiej i historykiem z Uniwersytetu Śląskiego, autorem wielu prac o dziejach Górnego Śląska.#historiabezkitu Zapraszamy do wsparcia naszej działalności poprzez serwisy: Patronite.pl/historiabezkitu.pl czyBuycoffee.to/historiabezkituZajrzyjcie również na naszą stronę internetową: https://historiabezkitu.pl

Witam w historii Beskidu, cyklu rozmów o historii najnowszej. Dzisiaj naszym gościem jest pan profesor Ryszard Kaczmarek. Dzień dobry, panie profesorze. Dzień dobry. Pan profesor jest pracownikiem Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego, a także wicedyrektorem Biblioteki Śląskiej, w siedzibie której właśnie nagrywamy naszą rozmowę. Zgadza się. Pan profesor jest autorem kilku prac dotyczących dziejów Górnego Śląska i jego mieszkańców. Tutaj chociażby wymienię przede wszystkim Powstania Śląs...