Mentionsy

46. Zdążyć przed wielką wodą - jak ratowano zabytki przed zalaniem

🎧🎙 W tym odcinku Podcastu Crazy Nauki opowiadamy o ratowaniu (bądź nieratowaniu) skarbów kultury, które miały zostać zalane przez wodę spiętrzoną zaporami. Monumentalne projekty inżynierskie, ogromne straty, wielkie mobilizacje archeologów.

Na języki weźmiemy:
👉 Pogranicze Sudanu i Egiptu, gdzie m.in. polscy archeolodzy przenosili, kawałek po kawałku, nubijskie świątynie;
👉 Największą tamę na świecie, która powstała w Chinach na Jangcy i pochłonęła ogrom ludzkiego dorobku, w tym kulturowego;
👉 Bieszczady, w których wojsko NIE ratowało zabytków;
👉 Pospieszne rozkopywanie cmentarza rdzennych Amerykanów w Stanach Zjednoczonych.

📢 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu!
Jeśli Wam się spodoba, zajrzyjcie do nas na Patronite i rozważcie wsparcie:
https://patronite.pl/crazynauka

Jeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊
https://buycoffee.to/crazynauka

A tu znajdziecie nasze koszulki 😊
https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109

(0:00) Cześć :)
(3:22) Wielka Tama Asuańska
(32:23) Zapora Trzech Przełomów
(1:04:22) Zapora Solińska
(1:15:24) Tama Oahe


Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Oto one:

Wielka Tama Asuańska
https://en.wikipedia.org/wiki/International_Campaign_to_Save_the_Monuments_of_Nubia
https://pcma.uw.edu.pl/2019/02/21/abu-simbel/
https://www.newsweek.pl/historia/operacja-abu-simbel/y1r4kwd
https://pl.wikipedia.org/wiki/Abu_Simbel
https://en.wikipedia.org/wiki/Philae_temple_complex
https://culture.pl/pl/artykul/lista-przebojow-polskiej-archeologii
https://www.mnw.art.pl/o-muzeum/galer/galeria-faras/

Zapora Trzech Przełomów
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Tama_Trzech_Prze%C5%82om%C3%B3w
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Three_Gorges_Dam
https://web.archive.org/web/20110610104958/http://www.megalithic.co.uk/article.php?sid=17946
https://en.wikipedia.org/wiki/Hanging_coffins
https://no.wikipedia.org/wiki/Bo_(folk)
https://pages.vassar.edu/realarchaeology/2015/11/22/the-three-gorges-dam-and-the-preservation-of-archaeological-sites/
https://www.nytimes.com/1996/10/06/world/dam-s-inexorable-future-spells-doom-for-yangtze-valley-s-rich-past.html
http://www.china.org.cn/english/culture/55407.htm
https://hu.wikipedia.org/wiki/Sipaocsaj

Zapora Solińska
https://sanok.naszemiasto.pl/jak-50-lat-temu-zatapiano-soline-dlugo-jeszcze-potem/ar/c15-7813792
Bieszczady w Polsce Ludowej 1944–1989, pod red. Jakuba Izdebskiego, Krzysztofa Kaczmarskiego, Mariusza Krzysztofińskiego
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jezioro_Soli%C5%84skie
https://www.national-geographic.pl/traveler/artykul/zapora-w-solinie-ciekawostki

Tama Oahe
Książka “Trupia farma” Billa Bassa i Jona Jeffersona
https://en.wikipedia.org/wiki/Arikara
https://en.wikipedia.org/wiki/Lake_Oahe
https://en.wikipedia.org/wiki/Oahe_Dam

Jak przenieść w inne miejsce świątynię wykutą w litej skalę? Gdzie archeolodzy ścigają się z czasem przy pomocy buldożerów? Czy damy mogą wywoływać trzęsienia ziemi? [muzyka] Cześć, tu Ola Stanisławska. I Piotrek Stanisławski, podcast "Crazy Nauka Pierwszy" w tym roku. Dziś będzie standardowy, czyli dłuższy odcinek naszego podcastu, który poświęcimy wielkim akcjom archeologów, którzy usiłowali ratować to, co miało zostać zalane przez wodę z piętrzoną zaporami. A na widelec tym raze...